DILI – Prokuradór Jerál Repúblika (PJR), José da Costa Ximenes, iha Segunda (05/06/2017), halo abertura enkontru kordenasaun ba preparasaun diseminasaun ba Lei n.° 5/2017 hosi loron-12, fulan-Maiu, kona-ba Rejime Jurídiku ba Prátika Arte Marsiál sira, Rituál sira, Arma Branka sira no Kinta Alterasaun ba Kódigu Penál nian, ne’ebé regula dalan prátika legál arte marsiál no rituál sira no kriminaliza konduta sira ne’ebé la tuir kritéria, aleinde bandu arma branka tipu rama ambon.

ha PJR nia lian nakloke fó felisitasaun ba Ministru Interiór, Longuinhos Monteiro, ne’ebé ho inisiativa di’ak hodi kria projetu lei ida ne’e, ne’ebé aprezenta liu hosi Governu ba aprovasaun Parlamentu Nasionál nian, ho esperansa boot katak implementasaun Lei refere bele responde situasaun atuál iha Timor-Leste.
Lei n.° 5/2017 estabelese hanesan krime bainhira ema ruma halo, importa, lori, fa’an, fó ka lori rama ambon (instrumentu ne’ebé bele lori ho fasilidade ne’ebé lansa lámina, rama, seta ka rama isin), utilizasaun arma branka ba prátika krime no prátika ilegál arte marsiál no rituál sira. Lei ne’ebé vigora uluk kona-ba prátika arte marsiál sira, ne’ebé halo iha tinan 2008 (Lei n.° 10/2008), la fó dalan atu kriminaliza ho forma efikás atividade arte marsiál nian sira bainhira atividade sira ne’e la hala’o tuir orden legál sira.
Hosi pontu de vista aplikasaun, PJR explika katak ho lei foun ne’e bele fó resposta di’ak ba problema sira ne’ebé baibain mosu involve arte marsiál no ritual sira ne’ebé utiliza arma branka sira hodi halo krime. Tuir PJR, maske PNTL servisu hamutuk ho Ministériu Públiku lori kazu sira relasiona ho kestaun ne’e ba Tribunál maibé uluk ne’e forsa ladun iha.
“Portantu, ho aprovasaun Lei n.° 5/2017, ita bele dehan ita nia problema ita sofre atu buka solusaun ba situasaun real ida ne’e resolve tiha, alende ne’e bele sai hanesan instrumentu foun ida mai ita para ita hot-hotu bele uza no hahu’u iha nível investigasaun hodi bele valoriza hamutuk”, tenik PJR durante sorumutu ne’e, ne’ebé hala’o iha Hotel Ramelau.
Entretantu, PJR mós husu ba Komandu PNTL hosi Munisípiu sira hotu atu fila ba fatin kontinua fahe informasaun kona-ba lei refere liu hosi asaun formasaun ba ajente no ofisiál sira PNTL nian hodi bele garante liu tan, tanba lei ne’e nia implementasaun mós hanesan prevensaun ba kriminalidade iha fatin sira ne’ebé mak arte marsiál no rituál ativu hela. (Média PJR)