Baukau – Prokuradoria Jerál Repúblika liuhosi Prokuradoria Distritál Baukau (PDB), ho koordenasaun ho PNTL Munisípiu Baukau no Rejistu Kriminál Baukau, hala’o sosializsaun kona-ba Lei Nú. 5/2017 iha Suku Ba-Hu iha Sesta (01/12/2017) foin lailais ne’e. 

Prokuradór Repúblika Distritál Baukau Dr. Luis Hernâni Rangel da Cruz haktuir katak ho sosializasaun ne’e povu sira hosi Suku Ba-Hu bele hatene prosedimentu kriminál nian hodi nune’e sira bele hatene sira-nia direitu, devér no partikulármente sente hetan protesaun hosi Estadu ne’ebé iha kazu ne’e reprezenta hosi Ministériu Públiku.

“Prosedimentu kriminál ne’e fasil liu hodi ema hotu bele sente protesaun hosi lei no hetan protesaun hosi Estadu, tan ne’e karik  mosu problema ruma purezemplu senti ofendidu ka senti ta’uk bainhira ema tuda um aka sunu uma, hana malu ho rama ambon tenke halo denúnsia ka keixa ba Polísia no Ministériu Públiku,” Prokuradór ne’e dehan.

Nia mós enkoraja membru komunidade sira atu halo denúnsia tanba parte polísia no Ministériu Públiku halo sira-nia knaar imparsiálmente, husu ba komunidade sira aproveita sosializasaun ne’e didia’k hodi bele rai netik ituan iha moris lor-loron nian.

Adjuntu Komandante Polísia Munisípiu Baukau Superintendente Asistente Joni Viana hatete katak eventu sosializasaun lei ne’e nu’udar momentu ida di’ak atu kompartilla hanoin relativamente ho situasaun iha suku ne’ebá.

Komandante ne’e mós haktuir katak Suku Ba-Hu diferente hosi suku sira seluk tanba sira-nia lema mak ‘buka amigo hadomi unidade’, ne’ebé iha sentidu kle’an tebes.

Ofisiál polísia ne’e mós  haktuir katak agora la duun iha ona problema entre joven sira iha Suku Ba-Hu.

Nia mós enkoraja joven sira atu uza momentu no poténsia ne’ebé iha hodi hadomi rai Timor-Leste di’ak liután.

“Joventude  agora la-hanesan ho juventude sira seluk no tempu ne’e hanesan osan-mean ba juventude sira atu kuda espiritu hadomi ita-nia rai. Juventude ida uluk mai ho espíritu ka vertude ida de’it:  mate ka moris ukun rasik an,” nia hatete.

Diretór Departamentu Rejistu Kriminál Baukau, Armando de Jesus Concelho, uza oportunidade ne’e hodi esplika ba kominunidade sira kona-ba sertifikadu rejistu kriminál ne’ebé fó ba sidadaun sira ne’ebé presiza.

“Sertifikadu registu kriminál ne’e iha konteúdu rua: Consta ou Nada consta.  Bainhira indivíduu ida sai ona autór ba krime ruma no tama ona ba tribunál no tribunál haruka ona karta ida mai mak ami sei tau  indivíduu ne’e nia naran iha rejistu kriminál”

Armando husu ba joventude sira atu la bele komete krime tanba bainhira sira-nia naran iha ona rejistu kriminál mak sei fó impaktu ba sira-nia futuru tanba bele impede prosesu estudu.

Xefe Suku Ba-Hu Manuel Francisco R. Gusmão hatete katak nia senti orgullu tebes ho sosializasaun ne’e basá ho sosializasaun ne’e sira bele hatene di’ak liután kona-ba prosedimentu kriminál nian, partikulármente relasiona ho Kódigu Penál no Kódigu Prosesu Penál.

Nia promete atu pasa tutan informasaun ne’ebé nia hetan ba membru komunidade sira ne’ebé la marka prezensa.

Sosializasaun ne’e hetan partisipasaun hosi membru komunidade Suku Ba-Hu nian hamutuk na’in 35.  Suku ne’e kompostu hosi aldeia lima. Suku Ba-Hu nu’udar suku ida iha Postu Administrativa Baukau ne’ebé iha istória kona-ba konfrontu entre joven sira ne’ebé pratika arte marsiál oioin.  (Média PJR/Luis Soares)