DILI – Tribunál Distritál Dili hatun kastigu tinan 19 kadeia ba arguida Fernanda Barbosa, tanba nia komete krime omisídio agravadu tuir artigu 138.° no 139.°, alínea a) no g), aleinde sai hanesan ko-autór materiál ba krime okultasaun kadáver (halo subar mate isin), tuir artigu 224.°, n.° 1 Kódigu Penál. Iha kazu ne’e, ne’ebé akontese iha suku Poetete, postu administrativu Ermera, arguida oho nia la’en kaben rasik, ne’ebé hanesan ajente Polísia Nasionál Timor-Leste (PNTL), hodi depois subar fali nia mate isin besik sira nia hela fatin.

tribunalIha desizaun tribunál, ne’ebé fó sai iha loron-12, fulan-outubru, tinan-2016, Tribunál mós kondena arguidu Amândio Trindade Fernandes hanesan ko-autór matérial ba krime okultasaun kadáver, ho kastigu tinan rua suspende ba tinan tolu. Iha sorin seluk, tribunál desidi absolve arguidu Mateus dos Santos hosi krime okultasaun kadáver tanba nia menór idade ho tinan 15 de’it wainhira krime ne’e akontese, desizaun ne’e bazeia ba artigu 20 Kódigu Penál.
Tuir faktus ne’ebé aprezenta iha akuzasaun hosi Ministériu Públiku no konsidera provadu hotu iha tribunál katak iha loron-16, fulan-dezembru, tinan-2015, haleu oras tuku 10:30 kalan, mosu diskusaun ida entre vítima ho arguida tanba telemóvel ne’ebé arguida rai subar hela iha gaveta armáriu nian. Tanba vítima buka lahetan telemóvel mak nervozu hodi hasai hotu roupa sira iha armáriu laran, foti dokumentus balun ba sunu iha dapur no hafoin hetan telemóvel refere iha gavera armáriu laran mós lori sunu hotu.
Bainhira vítima tama fali ba kuartu laran, arguida mós tama tuir atu husu osan $20 hodi ba vizita nia tia ne’ebé moras. Ho nervozu, vítima tebe arguida dala ida iha nia hirus matan, halo nia halai sai ba liur. Lakleur arguida fila fali ba uma laran hodi asisti televizaun hamutuk ho nia oan sira na’in lima no nia alin na’in tolu hanesan Amândio, Mateus ho Nicolau. Iha momentu ne’e, vítima sai hosi kuartu ba sala hodi hatete ba arguida katak arguida “hanesan ema provokator“, entaun arguida ba foti veneno laho nian ho kopu ida atu kahur hodi hemu, maibé arguida la konsege hemu tanba vítima hadau tiha hodi rai veneno ne’e ba bolsu laran no depois ba toba iha kuartu laran.
Iha loron-17, fulan-dezembru, tinan-2015, oras tuku 5 dader, vítima hader hodi prepara atu ba servisu, arguida mós hader hodi ba prepara kafé ba vítima. Iha kafé ne’e arguida kahur ona ho veneno laho nian hodi fó ba vítima hemu. Hahú hosi ne’ebá kedas vítima sente ulun moras makas hodi tama ba toba iha kuartu laran. Liu minutu balun arguida tama ba kuartu laran kaer ho ai ida haree katak vítima toba hela, arguida lori ai baku iha vitima nia ulun hodi rezulta la book aan. Arguida ba bolu nia alin Mateus ho nia subrinho Amândio ajuda foti mate isin hodi ba hakoi. Arguidu sira lori vítima nia isin mate ba tau besik fahi luhan ne’ebé la dook hosi sira nia nia uma. Antes atu hakoi vítima nia isin mate, arguida Fernanda haree vitima sei book a’an, mak nia kaer besi hodi baku dala ida iha vítima nia ulun kotuk rezulta vítima nia is kotu. Arguidu sira hahú tau vítima nia isin mate ba rai kuak, arguida tau fatuk ida no kuda tan kafé oan ida iha rai kuak ne’e nia leten. Bainhira arguida nia oan sira husu ba nia kona-ba sira nia aman nia paradeiro, arguida hatan katak vítima ba servisu maibé sira deskonfia buat ruma ho razaun tanba vítima nia sapatu no farda polísia iha hela kuartu laran. Vítima nia isin mate hetan fali hosi arguida nia maun ida ne’ebé ba buka hatene kona-ba vítima nia paradeiru iha loron-22, fulan-dezembro, tinan-2015, besik sira nia fahi luhan.
Julgamentu ne’e hala’o hosi kolektivu juiz sira, prezide hosi Dra. Maria Solana Fernandes ho tan Dr. José Maria de Araújo no Dra. Francisca Cabral. Ministériu Públiku reprezenta hosi Dr. Rogério Viegas Vicente no arguidu sira hetan asisténsia legál hosi Defensór Públiku Dr. Câncio Xavier. (Media PJR)