Dili-Adjunta Prokuradór Jerál Repúblika (APJR), Dra. Zélia Trindade nia Atividade ikus nian fó formasaun ba autoridade Judisiáriu sira kona-ba Projetu Apoiu Konsolidasaun ba Estadu-de-Direitu nian (PACED) ne’ebé mak organiza hosi Uniaun Europeia ho Institutu Kamoens durante semana ida, hahu hosi loron 24 to’o 28 fulan Setembru 2018, iha Otél Timor.
Iha formasuan ne’e, APJR fahe nia esperensia konaba krimi sira hanesan; Korrupsaun, Brankeamentu kapitais, trafiku estupefasiente, trafiku umanu, droga, oinsá atu prevene no konbate, tanba krimi sira ne’e mak agora dadaun mundu tomak preokupa,
Molok hahú formasaun, iha APJR nia intervensaun nia hateten “maske ohin ha’u hanesan formadora, maibé ha’u la’ós espesialista no la’ós peritu kona-ba krime korrupsaun no matéria koruupsaun la’ós matéria ne’ebé foun, tanba ne’e ha’u la’ós atu hanorin maibé mai ita hamutuk troka esperiénsia no fahe informasaun ba malu atu nune’e ita bele sai hosi dúvida no difikuldade sira ne’ebé ita enfrenta iha ita ida-idak nia servisu-fatin, fiar katak formasaun ne’e sei fó nia finalidade ne’ebé di’ak ba ita ida-idak, hatete APJR.
Tuir APJR katak, “krime korrupsaun ho ninia inpaktu mak hanesan; fó prezuiju ba ita nia Estadu, fó inpaktu ba dezenvolvimentu nasaun nian, bele mós harahun dignidade sidadaun nian, sei halakon riku soi nasaun nian ne’ebé fó inpaktu ba jerasaun ohin no ba futuru, nune’e mós fenómenu korrupsaun nian la’ós de’it Timor-Leste, maibé nasaun hotu, nasaun ditadura ka demokrasia sempre iha krime korrupsaun, laiha nasaun ida mak livre hosi krime korrupsaun”.
APJR akresenta tan katak, “Ita tenke halo prevensaun ho represaun, ne’e tenke la’o hamutuk, atu bele konbate krime korrupsaun ho efikasia no seriu, tanba krimeKorrupsaun dala barak mosu iha ezersísiu funsaun públika nian, korrupsaun ne’ebé mosu mak korrupsaun ativa ho pasiva, ne’ebé previstu ona iha artigu 292 ho 293” KPP, tenik APJR.
APJR ne’ebé hanesan mós formadora realsa tan katak “krime korrupsaun nia inpaktu mai ita hotu, la’ós ba nasaun ka Estadu de’it, tanba ita hotu la hatene katak ita mós sai vitima ba korrupsaun, “Ita hotu sai vitima ba korrupsaun bainhira konkursu públiku ruma loke de’it ba sira nia interese privadu”, dehan APJR.
Nia realsa tan katak “laiha nasaun ida mak livre hosi korrupsaun, tanba fenómenu ida-ne’e sai hanesan abut tiha ona, susar atu hamoos, oinsá atu konbate fenómenu korrupsaun ida-ne’e, tanba ne’e mak ita ratifika ona konvensaun UNCAC nian iha tinan 2008”.
Partisipante ba formsaun ne’e mai hosi investigadór instituisaun judisiáriu sira iha Timor-Leste hanesan; Tribunál Rekursu, Polisia Sientifika Investigasaun Kriminál, Komisaun Anti Korrupsaun, Polísia Nasionál Investigasaun Kriminál, Prokuradór Distritál Repúblika sira, Unidade Informasaun Finanseiru (Media MP).