Dili-Prokuradór-Jerál Repúblika (PJR), Dr. José da Costa Ximenes la simu desizaun Tribunál Rekursu nian, maske nune’e PJR respeita desizaun Tribunál nian relasionadu ho kazu ne’ebé komete hosi Kompañia Internasionál ida ho Naran Toky Timor Se The Source ne’ebé mak halo esplorasaun iha tasi Timor maibé la selu taxa ho montante miliaun lima resin (USD 5.497, 222).
“Buat ne’ebé mak sai hanesan preokupasaun PJR nian tanba, iha loron-21, fulan-Novembru, tinan-2019, Tribunál Rekursu mantein nafatin desizaun primeira instansia nian ba petisaun ne’ebé aprezenta hosi kompañia internasionál ida ho naran Toky Timor Se The Source, kompañia ne’e halo rekursu kontensiozu kontra desizaun hosi Diresaun Jerál Reseita no Alfándega ne’ebé aplika ba kompañia ne’e tanba la selu taxa. Diresaun Jerál Reseita no Alfándega Timor-Leste aplika kustu adisionál ba pagamentu taxa ne’ebé atraza selu ba Estadu Timor ho totál dolar amerikanu miliaun USD 5.497, 222, kompañia ida-ne’e halo esplorasaun iha tasi Timor tuir tratadu ne’ebé iha katak, bainhira kompañia sira ne’ebé halo esplorasaun iha tasi Timor ne’e bele selu taxa iha Timor-Leste ka iha Australia”. Lamentasaun ne’e hato’o hosi PJR ba jornalista sira iha Palásiu Prezidente, Bairu pite, iha loron-16, fulan-Janeiru, tinan-2020.
PJR akresenta tan katak, “kompañia ida ne’e la halo de’it atividade eskluzivu iha tasi Timor, maibé halo mós investimentu seluk, kompañia ninia sede laiha Timor, tanba ne’e mak estadu la simu, nune’e nia tenke selu taxa ho porsentu 25, nune’e bainhira Tribunál Rekursu desidi afavór ba kompañia ida-ne’e, tanba ne’e ami la simu desizaun ne’e”.
Nia tenik tan katak “ami halo rekursu, governu mós nomeia advogadu ida atu defende interese estadu nian iha Tribunál, MP mós marka presenza iha prosesu ida-ne’e, MP mós halo rekursu ho materiál ne’ebé hanesan, karik nia halo atividade eskluzivamente iha tasi Timor de’it bele, maibé nia halo mós investimentu seluk nia tenke selu tuir buat ne’ebé mak Diresaun Jerál Reseita Alfandega desidi ho montante milaun USD 5.497,222, ho tan taxa ne’ebe nia la selu hosi tinan-2005”, dehan PJR.
Maske nune’e, ita respeita nafatin desizaun Tribunál nian, agora saida mak pozisaun Prokuradór-Jeral Repúblika nian, ami la simu desizaun ida-ne’e, desizaun ne’e la justu, tanba deskonsidera argumentu sira ne’ebé mak MP aprezenta iha ninia rekursu inklui mós hosi advogadu ne’ebé estadu nomeia hodi defende ne’e ninia rekursu mós Tribuná Rekursu deskonsidera hotu.
Aleinde ne’e, Governu mós husu pareser ida ba peritus iha área fiskál no tributária hosi Universidade Coimbra iha Portugal, maibé TR deskonsidera hotu sen argumentu, maibé preokupasaun boot liu la’ós ita lakon dolar amerikanu milaun 7 ne’e, maibé desizaun ida ne’e sai jurisprudénsia ba kompañia internasionál sira bele utiliza atu halo maneira ne’ebé hanesan nune’e ba futuru bele prejudíka Estadu Timor-Leste, tanba ida ne’e mak ami la aseita, nune’e, ita lakon tanba razaun ne’ebé loos laiha buat ida, maibé lakon ho laiha razaun ruma, ida ne’e husu deskulpa de’it, ami respeitu maibé ami la simu desizaun ida-ne’e, no ami sei buka meiu hothotu hodi haree saida mak ita bele halo, dehan PJR.
Iha sorin seluk, PJR mós preokupa ho sasán ne’ebé tama-sai liuhosi Terestre, “ami-nia preokupasaun mós kona-ba sasán tama-sai iha Timor-Leste, ita haree iha Dili laran, kareta sira barak-barak para iha ne’ebá ne’e mai faan iha ne’ebé, sira ne’e selu taxa ka la’e, ita la hatene, Alfandega mak sei kontrola ida-ne’e, maibé tanba tama ona iha laran entaun defisil atu ita deteta”.
Aleinde ne’e, PJR mós informa kona-ba droga ho tipu sabu-sabu ne’ebé tama liuhusi Aeroportu Nicolao Lobato, “MP hamutuk ho PNSIK no PSIK, ekipa ida ne’e servisu hamutuk hodi trava droga ho tipu sabu-sabu ho ninia todan kilógrama 3.553, ho ninia destinasaun finál mak mai Dili, Timor-Leste no diriji ba timoroan ida ho naran inisiál CMB, kompara ho osan karik liu dolar amerikanu milaun 3, tanba ne’e, Timor-Leste ninia sistema kontrolu tenke reforsa nafatin, ida-ne’e hanesan sinál ida katak ita-nia nasaun ne’e sistema kontrolu fraku, tanba ne’e mak ema hakarak uza Timor-leste hanesan fatin tránzitu hodi kontinua lori ba iha Indonesia, atu kombate ida-ne’e, la’ós papél MP ho PNTL nian de’it maibé ita hotu.” (Media PJR)